Αναζήτηση
Ο «Κυνόδοντας» του Γιώργου Λάνθιμου του 2009 ό,τι η «Αναπαράσταση» του Θόδωρου Αγγελόπουλου του 1970. Είπατε σκηνοθέτες στην ομίχλη; Καθόλου. Τα νέα εξαιρετικά. Η νέα ελληνική avant garde βάζει ταφόπλακα, γυρίζει σελίδα και πορεύεται μπροστά. Τώρα το μπαλάκι στον θεατή που φαρσοκωμωδία κυνηγά. Τέρμα τα φραγκοδίφραγκα παιδιά.
Υπάρχει μεγάλο ελληνικό σινεμά!
Oι σπουδαίες στιγμές προκύπτουν από τις σπουδαίες μεταφορές. Το 1962 ο άπιαστος Λουί Μπουνιουέλ υπογράφει «Εl Αngel Εxterminator» (Ο εξολοθρευτής άγγελος). Από τα κορυφαία μείγματα καθαρού σουρεαλισμού και κατάμαυρου σαρκασμού. Η αφήγηση εντελώς ρεαλιστική. Το περιεχόμενο εντελώς παράλογο. Μια χούφτα της οικονομικής ελίτ εσωκλείεται σε βίλα. Ουδείς τους σφράγισε εκεί. Ούτε εχθρός ούτε αναρχικός. Μόνοι τους στη φάκα σαν τα ποντίκια. Αφού πρώτα κατασπαράξουν το τυρί, στη συνέχεια ούτε τη μύτη τους δεν μπορούν να δουν. Πουθενά διαφυγή. Δεν βλέπουν την εξώπορτα να δραπετεύσουν απ΄ αυτή τη φυλακή. Τα νοήματα βροχή. Η τάξη αυτή- έλεγε ο Μπουνιουέλ- πεθαίνει σε τάφο πολυτελείας.
Τι θέλω να πω; Μα, είναι απλό. Ο καλλιτέχνης πορεύεται με τον δικό του κόσμο. Με το δικό του σύμπαν. Με γυρισμένη την πλάτη στη νατουραλιστική (ρηχή και φωτογραφική) αναπαράσταση της κοινωνίας. Θα μου πείτε, με τον νατουραλισμό πορεύεται η Αμερική. Λάθος. Έτσι φαίνεται. Έτσι δεν είναι. Παράδειγμα. Ολομόναχος ο Ράμπο, Σιλβέστερ Σταλόνε, γκρεμίζει το μισό Βιετνάμ και εξοντώνει τους μισούς Βιετκόνγκ. Γίνεται; Φυσικά όχι. Τότε; Μα από την επανάληψη του χολιγουντιανού παράλογου έχει εκπαιδευτεί το υποσυνείδητο του θεατή. Η απιθανότητα στον εγκέφαλό μας έχει κατοχυρωθεί. Το κέντρο δίνει εντολή. Πλαστογραφημένη και απατηλή!
Με το δικό του σύμπαν και ο Γιώργος Λάνθιμος. Ο παραλογισμός του, η εξήγηση του κοινωνικού μας βιώματος. Δηλαδή το «τρελό» που διαδραματίζεται στον «Κυνόδοντα» ερμηνεύει και τέμνει την καθημερινότητά μας. Συγκοινωνούντα δοχεία το «πραγματικό» με του Λάνθιμου το «μυθιστορηματικό». Μόνο έτσι μπορεί να το δει, να το αποδεχτεί, να το εκτιμήσει και να το αξιολογήσει ο θεατής. Όχι ως κάτι αυτόνομο, ανεξάρτητο, αυτοτελές και αυθύπαρκτο. Αλλά ως παράλληλο συμπληρωματικό, μεταφραστικό και σχολιογραφικό. Το story χαρακτηριστικό.
Πατέρας και μάνα με τα τρία μεγάλα τους παιδιά σε εξοχική κατοικία. Πού; Οπουδήποτε. Βερολίνο, Μόναχο, Βιέννη, Αθήνα. Εδώ ο Λάνθιμος προσπερνάει την παροιμιώδη εσωστρέφεια και καταλήγει στην παγκοσμιοποιημένη δυτική κοινωνία. Ό,τι εκεί, το ίδιο πάνω- κάτω και εδώ. Έτσι είναι. Οι γονείς φροντίζουν για την πλήρη απομόνωση των παιδιών τους. Ουδεμία επαφή με τον έξω κόσμο. Εδώ ο σκηνοθέτης συναντάει και αναφέρεται στον «Εξολοθρευτή άγγελο» του Μπουνιουέλ. Από εδώ αρχίζει το παράλογο της ιστορίας. Παράλογο εξωτερικά. Ερμηνευτικό εργαλείο εσωτερικά. Η απομόνωση συντελείται σε ένα αυστηρά αποστειρωμένο περιβάλλον. Όλα, μα ό λα, γυαλισμένα και καθαρά. Εδώ με τον Μίκαελ Χάνεκε. Και λίγο πιο μπροστά. Από εδώ και η μαύρη κωμωδία. Η συνειδητή εκτροπή των λέξεων καταλήγει στη μετάλλαξη των νοημάτων. «Τι είναι μουνί;», ρωτάει η κόρη. «Λάμπα», απαντάει η μαμά. Συμπέρασμα; Όταν σβήνει το μουνί, το δωμάτιο βυθίζεται στο σκοτάδι. Γελάτε; Για σκεφτείτε το. Όταν οι πολιτικοί ρητορεύουν για μια καλύτερη προοπτική, μεταλλάσσουν το αληθινό νόημα της «Αλλαγής».
Πάμε παρακάτω. Οι γονείς που παραδίδουν στραμπουλιγμένη εκπαιδευτική διαδικασία, επιδίδονται στα κρυφά, στη δική τους πορνογραφία. Απίστευτα πράγματα. Ακόμα πιο τρομερά. Ο πατέρας διαπράττει το λάθος να προσκομίσει στην απομονωμένη του βίλα μια ξένη κοπέλα ώστε να ξεχαρμανιάσει ο κανακάρης του από τη σεξουαλική του ανησυχία. Πώς συνέβαινε με τους πατεράδες του ΄50 και του ΄60 που έσπρωχναν τα αγόρια τους στην Τρούμπα; Έτσι. Εδώ όμως η πόρνη σε κατ΄ οίκον υπηρεσία. Η παρουσία αυτού του ξένου σώματος προκαλεί μια σειρά από απρόβλεπτα γεγονότα. Ο ιός της πραγματικότητας μολύνει τα παιδιά του σωλήνα. Κι έτσι η εσωτερική, ύπουλη βία, αρχίζει να εκδηλώνεται με αληθινή, σωματική βία.
Πού παραπέμπουν όλα αυτά; Ο πολιτισμός μας, η καθαρότητά μας, η καλοπέρασή μας είναι ο γυαλισμένος Μεσαίωνάς μας. Των στραμπουλιγμένων λέξεων. Των παραμορφωμένων νοημάτων. Των διεστραμμένων σχέσεων. Των απαγορευμένων αισθημάτων. Όλα αποστειρωμένα. Όλα χωρίς συγκίνηση και καρδιά. Όλα αυτοματοποιημένα, προγραμματισμένα και καθαρά. Το γυαλισμένο και καθαρό πορεύεται με τη μούχλα, τη διαστροφή και την εσωτερική καταστροφή. Έξω κούκλα, μέσα πανούκλα. Πάμε πιο βαθιά.
Η τεχνητή αρμονία (των γονιών με τα παιδιά και φυσικά με αυτή την επιτηδευμένη κοινωνική συνθήκη) αγκαλιά με τη χαοτική, εσωτερική, ασυμμετρία. Ο φόβος με την άγνοια. Η εσωστρέφεια με την παρακμή. Ο πολιτισμός μας δηλαδή, η επιτομή του παράλογου και της κατεψυγμένης προοπτικής. Προχωράμε όπισθεν ολοταχώς. Προσέξτε την αντίφαση. Οι γονείς (η εξουσία) με τη βία και την πορνογραφία. Τα παιδιά (οι υπήκοοι) στην απαγόρευση της γνώσης, πράγμα που τους σπρώχνει στον αυτισμό και την ανυπαρξία. Η απομόνωση και οι απαγορεύσεις καταλήγουν σε μια δικτατορία πολυτελείας. Κι αυτή με τη σειρά της προκαλεί αφασία και αιμομιξία.
Ο Λάνθιμος συνθέτει και πηγαινοέρχεται από το ένα στο άλλο επίπεδο σαν αίλουρος κατασκευαστής. Διατηρώντας συνεχώς και αδιαλείπτως το ίδιο αυστηρό ύφος. Από εδώ προκύπτει η αφασία. Από εδώ η ομοιομορφία. Από εδώ η υποταγή και προγραμματισμένη μαζική κουλτούρα. Από εδώ- ακόμα- και ο σίριαλ κίλερ. Από εδώ όμως και η ανυπακοή, η αναρχία. Το είπα και στην αρχή. Ο «Κυνόδοντας» με τον σουρεαλισμό του Μπουνιουέλ. Με το χειρουργικό νυστέρι του Χάνεκε. Με τον υπόγειο τρόμο ενός θρίλερ χωρίς σπλάτερ. Τέλεια.
Τίποτα απ΄ όλα αυτά, αν η κατασκευή δεν ήταν ο πλήρης ορισμός ομοιογένειας, αποστείρωσης, καθαρότητας και αυστηρότητας. Όλα και όλοι, εποχούμενοι στην καλοκουρδισμένη μηχανή του Λάνθιμου. Η σκηνογραφία και ενδυματολογία της Έλλης Παπαγεωργακοπούλου. Η φωτογραφία του Θύμιου Μπακατάκη. Και φυσικά τα «όργανα» αυτού του σεξτέτου δωματίου. Ναι, ο Χρήστος Στέργιογλου και η Μισέλ Βάλεϊ. Όμως, αποκάλυψη η Αγγελική Παπούλια, ο Χρήστος Πασαλλής, η Μαίρη Τσώνη και η Άννα Καλαϊτζίδου. Όταν ο προπονητής θέλει και μπορεί, η ομάδα κερδίζει χωρίς τον διαιτητή. Τελειώνω με μια ευχή. Όπως και το νέο ελληνικό σινεμά, έτσι και ο θεατής. Να γυρίσει σελίδα, γιατί δεν πάει άλλο. Πεθαίνουμε από τη μούχλα!
Δείτε εδώ το τρέιλερ της ταινίας
«Κυνόδοντας»
Ελληνική η διεθνής πρωτοπορία Μαύρη, σουρεαλιστική, εφιαλτική
κωμωδία Γυρίστε σελίδα
ΒΑΘΜΟΙ= 8
(με ενθουσιασμό)
Έκπληξη από τη ρακένδυτη Ρουμανία
Βαθμοί= 7 (υποδειγματικό)
}}
«Στην κόλαση της Δρέσδης» (Dresden) του Ρόλαντ Ρίχτερ. Δραματική αναπαράσταση του βάρβαρου και ανελέητου βομβαρδισμού της Δρέσδης από τους Συμμάχους. Προβολή για τους κριτικούς δεν έγινε και ως εκ τούτου ουδέν επί της ουσίας η κριτική. Βαθμοί= Δεν είδα, δεν ξέρω
«Οceanworld 3D» Τρισδιάστατο υποθαλάσσιο ντοκιμαντέρ του Ζαν Ζακ Μαντελό στα δάση φυκιών της Καλιφόρνιας, τα κοράλλια της Αυστραλίας και το νησί Roca Rartida του Μεξικού με εξερευνητή τον Ζαν Μισέλ Κουστώ και αφηγήτρια- στα ελληνικά- την Εβελίνα Παπούλια.
Βαθμοί= Μαγεία Νational Geographic
}}
«Saw VΙ» Ένα ακόμα επεισόδιο της ομότιτλης κινηματογραφικής σειράς τρόμου με σκηνοθέτη τον κάποιο Κevin Greutert. Βαθμοί= Ούτε από μακριά
}}
Ιστορική άγνοια βαθιά
Σκληρό. Έτσι το είδα. Έτσι το επεξεργάστηκα. Έτσι κατέληξα. Και ο αδελφός μου να ήταν τα ίδια θα έγραφα εδώ. Ο Βούλγαρης, λοιπόν. Ο σκηνοθέτης των προσωπικών, μικρών ιστοριών. Όπου το έκανε αυτό – από το «Προξενιό της Άννας» μέχρι τα «Πέτρινα χρόνια»- έπιανε επιδόσεις με συγκίνηση βαθιά. Όπου καταπιανόταν με την Ιστορία και το πλήθος των μεγάλων παραγωγώναπό τον «Βενιζέλο» μέχρι τις «Νύφες»- κατέληγε να υπογράφει καλλιγραφημένες χαλκομανίες.
Το γκρέμισμα διπλό. Και η μικρή ιστορία δεν είναι άξονας και ολοκληρωμένη δραματουργία. Και η μεγάλη, η αληθινή Ιστορία, είναι επεξεργασμένη με υποκειμενική, επιπόλαιη ερμηνεία και αισθητική μυωπία. Στη θέση του θα έβλεπα και θα αφομοίωνα κάθε καρέ από την κορυφαία στιγμή του Κεν Λόουτς «Ο άνεμος χορεύει το κριθάρι». Πάνωκάτω ίδια περίπου ιστορία. Όμως εκ της συγκρίσεως βυθίζεται του Βούλγαρη η ταινία.
Ενός λάθους μύρια έπονται. Επειδή λοιπόν περιγράφει τις τελευταίες ημέρες του Εμφυλίου στον Γράμμο του 1949. Όχι, δεν είναι αληθινό πως οι αντίπαλες δυνάμεις ήταν περίπου ισοδύναμες. Ο Εθνικός είχε πάρει φαλάγγι τον Δημοκρατικό Στρατό. Ήταν ζήτημα ημερών. Η θανατίλα των Desperados κομμουνιστών θα έπρεπε να ήταν χαραγμένη στο κούτελο των ανταρτών. Όχι, δεν είναι δυνατόν να είσαι κυκλωμένος μέχρι τ΄ αυτιά κι εσύ να τραγουδάς δυνατά, με άκρατο ενθουσιασμό. Θα σε έκαναν κιμά. Όχι, οι αξιωματικοί του Εθνικού Στρατού δεν έδωσαν δείγματα συναισθηματικά. Αποκεφάλιζαν και περιέφεραν τα κεφάλια στα χωριά. Έλεος. Διαβάστε οποιαδήποτε μαρτυρία. Άγγλων, Αμερικανών και Ελλήνων παρατηρητών. Όχι, δεν είναι αληθινό πως ο Εμφύλιος τελείωσε επειδή οι Αμερικανοί ιμπεριαλιστές έριξαν για πρώτη φορά βόμβες Ναπάλμ. Τις έριξαν στην Μπανανία, αλλά το τέλος του Εμφυλίου ήταν μια προαναγγελθείσα τραγωδία. Όχι, για την παροιμιώδη ελληνική κακοδαιμονία δεν φταίνε οι Ρώσοι και οι Αμερικανοί. Αγαπητέ δεν φταίει ο διαιτητής, αλλά η δική μας η κεφαλή!
Και τέλος- το χειρότερο και πλέον ανιστόρητο όλων των λαθών- ο εύκολος συναισθηματισμός. Θέλουμε δεν θέλουμε, ο Εμφύλιος είναι δυστυχώς μια αναγκαστική ιστορική διαδικασία που έχει συμβεί και συμβαίνει σε κάθε γωνιά της Γης. Από την επανάσταση στην Αμερική και τη Γαλλία μέχρι Ισπανία. Παντού. Έτσι προς τα μπρος ή προς τα πίσω προχωράει η Ιστορία βουτηγμένη σε ωκεανούς αίματος. Δεν μας αρέσει, αλλά έτσι συμβαίνει. Μία η αιτία.
Μπορεί όλοι να μιλάμε ελληνικά, αλλά τα συμφέροντα εντελώς ξένα και εχθρικά. Στοιχειώδες αγαπητέ Ουάτσον. «Έλληνας τουφεκάει Έλληνα» (εκ βαθέων και συγκινητικά προφέρει ο Θανάσης Βέγγος τα λόγια αυτά). Επειδή δύο οι Ελλάδες, όπως δύο οι κόσμοι που συγκρούονται από την ημέρα που ο Άνθρωπος ήρθε στη Γη.
Τα λάθη προσέγγισης καταλήγουν σε λάθη σκηνοθετικής διαχείρισης. Το πρώτο μέρος μοιάζει με ρεπεράζ (περάσματα) από διαφορετικές ταινίες. Από τη μια, η ιστορία δύο αδελφών σε δύο στρατόπεδα διαφορετικά. Από την άλλη, ατελείωτες περιγραφές με γαλονάδες να συνεδριάζουν σαν από σκηνές του Τζέιμς Πάρις και από μάχες μέσα σ΄ ένα τοπίο θολό, έτσι για να δικαιολογηθεί η μεγάλη παραγωγή. Άφθονος χρόνος, άφθονη φλυαρία, άφθονος χαμένος κόπος χωρίς αισθητική αξία. Όπου ο φακός περιορίζεται στο δράμα το προσωπικό, απογειώνεται το υλικό. Όπου το μαζικό και το ιστορικό, γκρεμίζεται η ταινία ολοσχερώς. Κρίμα. Γιατί ήταν μεγάλη ευκαιρία. Και γιατί οι περισσότερες φάτσες από το καστ των νέων παιδιών είναι χάρμα οφθαλμών. Και γιατί η φωτογραφία του Σίμου Σαρκετζή δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από τις καλύτερες ξένες παραγωγές. Και γιατί το μουσικό μοτίβο του Γιάννη Αγγελάκα μοιάζει με πειραγμένο μοιρολόι. Με έναν λόγο, μία η απορία. Αφού είναι κάτοχος του μυστικού να σκηνοθετεί χαμηλόφωνα και υπαρξιακά, τι στο καλό το ήθελε και μπερδεύτηκε με όλα αυτά τα γαλόνια, τις μάχες και τις Ναπάλμ;
}}
«Ψυχή βαθιά»
Ο Εμφύλιος στον Γράμμο του 1949 Δύο αδέλφια σε στρατόπεδα διαφορετικά Φλύαρο, επίπεδο και ρηχό
ΒΑΘΜΟΙ= 4
(μακάρι να πέφτω έξω)
Μέριλ Στριπ on the top
«Τζούλι και Τζούλια» (Julie and Julia) λοιπόν. Από σενάριο και σκηνοθεσία της κωλοπετσωμένης Νόρας Έφρον. Η γριά κότα έχει το ζουμί. Βασισμένο στις συνταγές μαγειρικής της νεώτερης Τζούλι Πάουελ και της αρχαιότερης Τζούλιας Τσάιλντ που εγκατέλειψε τον μάταιο τούτο κόσμο το 2004 σε ηλικία μόλις… 91. Αφού προηγουμένως, προς το τέλος της δεκαετίας του ΄40, μετά το φινάλε του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, ως σύζυγος διπλωμάτη της αμερικανικής πρεσβείας στο Παρίσι, άρχισε να παίρνει μαθήματα γαλλικής κουζίνας από ψηλομύτες και σνομπ Παριζιάνες. Με αποτέλεσμα ύστερα από χρόνια να συγγράψει και να εκδώσει ένα θρυλικό πακέτο συνταγών, εκλαϊκεύοντας για κάθε Αμερικανίδα νοικοκυρά το μέγιστο ατού της γαλλικής κουλτούρας. Μαμαλάκη πες αλεύρι, η Τζούλια σε γυρεύει! Κομεντί δύο ταχυτήτων. Όπου η νεώτερη Τζούλι Πάουελ (δηλαδή Έιμι Άνταμς), το σκάφος να βυθίζεται αύτανδρο. Με βαθιά, παρορμητικά, χασμουρητά. Όπου η Τζούλια Τσάιλντ, δηλαδή η Μέριλ Στριπ, οι οφθαλμοί να μη χορταίνουν από το ρεσιτάλ. Τα πλήθη να ωρύο- νται ανελέητα και βασανιστικά: «Κι άλλο, κι άλλο please μην εγκαταλείπεις το ποίμνίο σου, εσύ, μεγάλη θεά». Φανταστείτε μεταμόρφωση μοναδική. Με περισσότερα κιλά. Με όγκο διαμετρήματος φακλάνας και θείας από παλιά. Sorry for my language παιδιά. Με ρούχα άγαρμπα και εντελώς αμερικανικά. Με αναμαλλιασμένη περμανάντ. Και με μια μακρόσυρτη προφορά που μοιάζει με φωνή τραβεστί από καμπαρέ της Αμερικής. Κι όμως απ΄ όλα αυτά τα άχαρα, τα άσχημα, τα απωθητικά να αναδύεται η εξηντάρα Μέριλ, απογειωμένη σε αερόστατο πολύ ψηλά. Ο θρίαμβος της Star!
Με δύο λόγια: Δύο ταμπλό. Η νεώτερη Τζούλι Πάουελ, δημόσιος υπάλληλος, για να σκοτώσει την ανία της, βυθίζεται στη μαγειρική και ξαναφέρνει στην επιφάνεια τις γνώσεις της θρυλικής Τζούλιας Τσάιλντ. Η οποία, πριν από εξήντα χρόνια στο Παρίσι, από ανεπάγγελτη σύζυγος ενός διπλωμάτη κατάφερε να βάλει τα γυαλιά σε διάσημους σεφ της γαλλικής κουζίνας. }}
«Τζούλι και Τζούλια»
Όπου Έιμι Άνταμς, με χασμουρητά Όπου Μέριλ Στριπ, να μη χορταίνουν τα μάτια σου από τη θεά
ΒΑΘΜΟΙ= 6
(only Μέριλ Στριπ)
Ο πιο καλός ο μαθητής
}}
ΒΑΘΜΟΙ= 6
(άριστα στον μαθητή)
