Στη Λισσαβόνα το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα (PES) κατάλαβε ότι η σοσιαλδημοκρατία στην Ευρώπη δεν μπορεί να συνεχίσει business as usual. Πρέπει να γίνουμε πιο τολμηροί, πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τις διαφορές μας με τις συντηρητικές πολιτικές και να πιέσουμε για κοινωνική πολιτική. Συζητήσαμε επίσης την τοποθέτηση ενός μόνιμου υπουργού Οικονομικών της ευρωζώνης, ο οποίος θα πρέπει να είναι και αντιπρόεδρος της Κομισιόν, ώστε να λογοδοτεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Θέλουμε, δηλαδή, να σταματήσει το Eurogroup να είναι ένας θεσμός που δεν ελέγχεται από πουθενά. Παράλληλα, φτιάξαμε και μια πρώτη επιτροπή που θα παρακολουθήσει τις διαδικασίες μέχρι το Συνέδριο του PES την άνοιξη, το οποίο θα καταλήξει στην εκλογή του υποψηφίου των Σοσιαλιστών για την προεδρία της Κομισιόν.

Στα πηγαδάκια της Συνδιάσκεψης συζητιόταν κατά κόρον η υπόθεση της Γερμανίας και η στάση του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD) στον σχηματισμό κυβέρνησης. Θα μπορούσα ίσως να σας πω ότι ήταν ένα από τα θέματα που κυριαρχούσε. Υπάρχει τεράστιο ενδιαφέρον, γιατί αναγνωρίζεται πως η γαλλογερμανική συνεργασία αποτελεί μια στέρεη βάση για την ΕΕ και τη λειτουργία της. Μην ξεχνάμε πως μετά το Brexit τα πολλά λεφτά τα δίνουν η Γαλλία και η Γερμανία, οι οποίες παραδοσιακά χαράζουν την ευρωπαϊκή πολιτική. Δεν πιστεύω, βέβαια, ότι το SPD θα αποτελέσει παράδειγμα για τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά σοσιαλιστικά κόμματα –κυρίως γιατί εκεί υπάρχει η πολιτική κουλτούρα του συνασπισμού και η αίσθηση της ευθύνης απέναντι στην υπόλοιπη Ευρώπη. Γενικότερα, όλοι στη θεωρία υποστηρίζουμε τη συνεργασία ανάμεσα σε όμορους χώρους, όμως στην πράξη αυτό δεν μπορεί να ακολουθηθεί πάντα, καθώς υπάρχει μια ξεχωριστή πραγματικότητα, ιδιαίτερες συνθήκες που οδηγούν σε άλλες επιλογές, ακόμα και στην ελληνική περίπτωση.

Ο Αλέξης Τσίπρας δεν ήταν προσκεκλημένος στη Λισσαβόνα για τη Συνδιάσκεψη του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος (PES). Βρέθηκε εκεί γιατί ήταν καλεσμένος από τον πορτογάλο πρωθυπουργό σε ένα δείπνο το οποίο διοργάνωσε εκείνος με την ευκαιρία της έλευσης και άλλων ηγετών. Σε αυτό το δείπνο προσκεκλημένη ήταν και η Φώφη Γεννηματά, καθώς και όλοι οι σοσιαλιστές ηγέτες –από τους οποίους, προφανώς, δεν ήταν όλοι. Η συμμετοχή του Πρωθυπουργού στις προσυνεδριάσεις που κάνουν οι σοσιαλιστές ηγέτες με την ομπρέλα του PES γίνεται επειδή έχει την προίκα της πρωθυπουργίας. Η ιδιότητά του και η ψήφος του είναι χρήσιμη για το PES στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Εκεί, για να υπάρχει πλειοψηφία, χρειάζεσαι 16 στους 28 –και παρότι ο κ. Τσίπρας δεν ανήκει στους Σοσιαλδημοκράτες, η ψήφος του είναι σημαντική. Γι’ αυτό και ο ξαφνικός έρωτας μαζί του και η συμμετοχή του στις προσυνεδριάσεις: αντίστοιχη και ανάλογη πρόσκληση γινόταν και στον Δημήτρη Χριστόφια, όταν ήταν πρόεδρος της Κύπρου.

Ποια είναι η σημαντική διαφορά για εμάς; Οτι σε αυτές τις προσυνεδριάσεις απαιτήσαμε να είναι παρούσα και να συμμετέχει η Φώφη Γεννηματά, ως πρόεδρος του αδελφού κόμματος και μέλος του PES, ακόμα κι αν δεν είναι πρωθυπουργός ή αρχηγός κράτους, όπως είθισται. Αυτό έχει τεράστια σημασία, γιατί σε αυτή την κλειστή συνεδρίαση, που διαρκεί περίπου μιάμιση ώρα, δεν μπορεί να υπάρξει διγλωσσία από όποιον τυχόν το επιχειρήσει.

Από την πλευρά των Ευρωπαίων έχει διατυπωθεί παλαιότερα η απορία του γιατί δεν υπήρξε συνασπισμός ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ. Το ερώτημα όμως δεν στρέφεται προς την κ. Γεννηματά, αλλά προς τον Πρωθυπουργό, ο οποίος προτίμησε μια ιδιότυπη και οξύμωρη συμμαχία με ένα κόμμα που βρίσκεται πιο δεξιά στον πολιτικό άξονα από τη ΝΔ, το κόμμα του Πάνου Καμμένου. Είναι ένα ερώτημα που έχει μείνει αναπάντητο. Πιέσεις, όμως, προς την πλευρά Γεννηματά δεν έχουν υπάρξει. Υπάρχει, ωστόσο, έντονο ενδιαφέρον για το εγχείρημα του Κινήματος Αλλαγής. Ολη η εκλογική διαδικασία που έλαβε χώρα έχει τραβήξει το ενδιαφέρον των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών, που γνωρίζουν τις ιδιομορφίες του ελληνικού πολιτικού χώρου. Ακόμα και υψηλόβαθμα στελέχη, δε, πιστώνουν στην κ. Γεννηματά ότι πρόκειται για μια γενναία κίνηση. Περιμένουν όλοι πολλά και αυτό ίσως συμβάλει στο να γίνουμε όλοι πιο υπεύθυνοι στην πορεία όλης αυτής της διαδικασίας –ήδη μετρηθήκαμε όλοι με το εγώ μας και τη διαδρομή μας. Δεν υπάρχει plan B. Προχωράμε μόνο μπροστά.

Με έναν μαγικό τρόπο, βρισκόμαστε στο κέντρο όλων αυτών των εξελίξεων, λόγω της γεωγραφικής μας τοποθεσίας και της πολιτικής μας ένταξης στην ΕΕ. Κυκλοφορούν πολλές πληροφορίες για τον λόγο της επίσκεψης Ερντογάν. Είτε, όμως, εμείς τον καλέσαμε είτε αυτός ζήτησε να έρθει, το θέμα είναι τι ακριβώς ζητάει η ελληνική κυβέρνηση από αυτή την επίσκεψη, τι ακριβώς θέλουμε να πάρουμε. Ημασταν προετοιμασμένοι; Δεν είναι εύκολο να το πει κανείς. Υπήρξε συνεννόηση με τον Προκόπη Παυλόπουλο; Αν όχι, τότε δεν ήμασταν καθόλου. Αν ναι, ήμασταν προετοιμασμένοι λάθος. Ο τρόπος υποδοχής, εκτός πρωτοκόλλου, θα πυροδοτούσε αντίδραση. Η εικόνα που βγήκε προς τα έξω δημιούργησε ταραχή και μπέρδεμα στην ελληνική κοινή γνώμη –και όχι μόνο. Κάτι έχει συμβεί όταν το Reuters αναφέρει πως, κρίνοντας από το πώς εξελίσσεται η επίσκεψη Ερντογάν, θα χρειαστούν 150 χρόνια για να έρθει ξανά στην Ελλάδα τούρκος πρόεδρος.