Το αλφαβητάρι του πασχαλινού τραπεζιού

Η εορταστική περίοδος είναι μια λαμπρή ευκαιρία ώστε να συγκεντρωθούν συγγενείς και φίλοι γύρω από το πασχαλινό τραπέζι «ξεκλέβοντας» ξέγνοιαστες στιγμές. Αρκεί τα διατροφικά μας έθιμα, που κρύβουν ομολογουμένως πολλές παγίδες, να μην μας οδηγήσουν σε υπερφαγία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Συνεπώς, οι συμβουλές των ειδικών ώστε να μη βαρυστομαχιάσουμε την Κυριακή του Πάσχα, αποφεύγοντας τις κραιπάλες χωρίς σημαντικές στερήσεις, αποτελούν έναν σημαντικό σύμμαχο.

Ενα από τα πλέον συχνά διλήμματα που αφορούν το τραπέζι της Λαμπρής είναι «αρνί ή κατσίκι;». Οι διατροφολόγοι υποστηρίζουν ότι η απάντηση κρίνεται στις λεπτομέρειες, καθώς η θρεπτική τους αξία είναι σχεδόν ίδια.

Στη μάχη των θερμίδων, όμως, κερδίζει το κατσίκι. Ειδικότερα, τα 100 γραμμάρια κατσικιού έχουν 217 θερμίδες. Η αντίστοιχη ποσότητα αρνιού τροφοδοτεί τον οργανισμό με 100 θερμίδες επιπλέον, ενώ μια αναλυτικότερη σύγκριση δείχνει και διαφορά λίπους: του αρνιού αγγίζει τα 15 γρ. ενώ το κατσικιού δεν ξεπερνά τα 4,2 γρ.

Πάντως, και οι δύο «πρωταγωνιστές» του πασχαλινού τραπεζιού αποτελούν πλούσιες πηγές –όχι μόνο λίπους και νατρίου –αλλά και θρεπτικών συστατικών. Ειδικότερα, ο παραδοσιακός οβελίας έχει υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες, βιταμίνες του συμπλέγματος Β και σίδηρο, ενώ το… εναλλακτικό κατσίκι είναι πολύ καλή πηγή νιασίνης, ριβοφλαβίνης, θειαμίνης και βιταμίνης Β12.

Σε κάθε περίπτωση, ένα έξυπνο tip για εκείνους που επιθυμούν να αποφύγουν το έξτρα λίπος είναι να δώσουν σημασία στην ηλικία του αρνιού ή του κατσικιού. Και αυτό διότι όσο μεγαλύτερο χρόνο ζωής είχαν πριν από τη σφαγή τους τόσο πιο αυξημένη θα είναι η περιεκτικότητά τους σε λίπος.

Ενας ακόμη τρόπος για να απολαύσει κανείς ένα πιο ελαφρύ πασχαλινό τραπέζι, σύμφωνα με τη διαιτολόγο – διατροφολόγο με μεταπτυχιακό (MSc) στην Κλινική Διατροφή Αστερία Σταματάκη, είναι να αφήσει στην άκρη του πιάτου την πέτσα από το κρέας, γιατί ανεβάζει το θερμιδικό περιεχόμενο, αλλά και τα κορεσμένα λιπαρά οξέα.

Και καθώς η ποικιλία αποτελεί ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ελληνικού εορταστικού τραπεζίου, εάν «υπάρχουν μπροστά σας και άλλοι πειρασμοί σε ό,τι αφορά τα κρεατικά, προτιμήστε αντί τα τηγανητά συκωτάκια το ψητό κοκορέτσι –μια μερίδα έχει γύρω στις 180 θερμίδες.

Η ποσότητα, εντούτοις, πρέπει να είναι περιορισμένη καθώς έχει πολλή χοληστερόλη (400-450 mg ανά 100 γρ.). Ως συνοδευτικό προτιμήστε τη σαλάτα που βοηθά στην αποβολή της» προσθέτει η Αστερία Σταματάκη.

Για όσους, δε, παρέμειναν και φέτος πιστοί στη θρησκευτική παράδοση, είναι προτιμότερο το Μεγάλο Σάββατο να «σπάσουν» τη νηστεία με μαγειρίτσα ή με κάποια άλλη σούπα, δεδομένου ότι έτσι προετοιμάζουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το στομάχι τους να δεχθεί και πάλι τις ζωικές τροφές. Για να επιτευχθεί ωστόσο αυτή η μετάβαση, θα πρέπει να περιοριστεί κανείς σε μία μερίδα μαγειρίτσας, συνοδευόμενη αποκλειστικά και μόνο από σαλάτα.

Στο πλαίσιο αυτό, η Αστερία Σταματάκη δίνει συμβουλές για μια πιο ελαφριά εκδοχή της μαγειρίτσας, εξίσου γευστική αλλά με λιγότερες θερμίδες και λιπαρά. «Η συνταγή μπορεί να υλοποιηθεί με λιγότερα αβγά ή με περισσότερα ασπράδια και λιγότερους κρόκους. Επιπλέον, είναι σημαντικό να περιέχει μεγάλη ποσότητα λαχανικών, διότι οι φυτικές ίνες διευκολύνουν την αποβολή του λίπους».

Η νηστεία και έπειτα ο «βομβαρδισμός» λιπαρών την Κυριακή του Πάσχα δημιουργούν έναν επικίνδυνο συνδυασμό, με αποτέλεσμα τις ημέρες αυτές να είναι παραδοσιακά αυξημένη η κίνηση των ασθενών στα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων.

Τι συμβαίνει όμως στον οργανισμό με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι γαστρεντερικές διαταραχές; Οι επιστήμονες επιμένουν ότι ο εγκέφαλος παίζει… παιχνίδια –ιδίως όταν έχει στερηθεί για αρκετές ημέρες το φαγητό που ορέγεται -, με αποτέλεσμα όταν απλώνεται μπροστά του ένα τραπέζι γεμάτο πειρασμούς να παρακάμπτει τα μηνύματα του κορεσμού.

Σύμφωνα με σχετικές μετρήσεις που έχουν γίνει, υπολογίζεται ότι χρειάζονται περίπου 20 λεπτά από τη στιγμή που αρχίζουμε να χρησιμοποιούμε το πιρούνι έως ότου να φτάσει το μήνυμα του κορεσμού στον εγκέφαλο.

Ετσι, εάν στο μεσοδιάστημα καταναλώσει κανείς πολλά λίπη, τότε η πέψη μετατρέπεται σε δύσκολη υπόθεση. Οι ποσότητες του φαγητού εγκλωβίζονται στο στομάχι, προκαλώντας δυσπεψία και φουσκώματα. Εν τω μεταξύ, μελέτη που διεξήχθη στο Ιατρικό Πανεπιστήμιο της Νότιας Καρολίνας έχει δείξει ότι η λαιμαργία αυξάνει κατά 50% τον κίνδυνο γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης. Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τους επιστήμονες, το ρίσκο αυξάνεται όταν καταναλώνει κανείς 690 θερμίδες σε μόλις 5 λεπτά αντί για μισή ώρα που υπολογίζεται ότι θα χρειαζόταν.

Αποφύγετε τη σόδα και τα ανθρακούχα ποτά. Παρότι οι περισσότεροι πιστεύουμε ότι βοηθούν στη διαδικασία της χώνεψης, στην πράξη καθυστερούν την πέψη καθώς αραιώνουν τα γαστρικά υγρά στο στομάχι.

Η φυσική άσκηση βοηθάει. Η έντονη γυμναστική δεν ενδείκνυται μετά το πασχαλινό φαγοπότι, όμως το περπάτημα θα κάνει τη διαφορά.

Αποφύγετε το κρεβάτι. Το φαγητό φέρνει υπνηλία, όμως στην περίπτωση που νιώθετε δυσφορία η οριζόντια στάση θα εντείνει το πρόβλημα. Αντίθετα, η όρθια στάση βοηθά την πέψη.

Μασήστε μαστίχα Χίου. Μελέτες έχουν δείξει ότι η μαστίχα συμβάλλει στη θεραπεία του πεπτικού έλκους, που οφείλεται στο ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, λόγω της αντιμικροβιακής της δράσης. Επίσης, η μάσηση μαστίχας προκαλεί την έκκριση σάλιου και γαστρικού υγρού που είναι απαραίτητα για την πέψη.