Αναζήτηση
Προσπάθεια αξιοποίησης του ιστορικού αρχείου του φρουρίου Ιτζεδίν στα Χανιά και ανάδειξής του ως τόπου ιστορικής μνήμης ξεκίνησε ο σύλλογος απογόνων των πολιτικών κρατουμένων του Ιτζεδίν. Στον προαύλιο χώρο των φυλακών γυρίστηκαν «Τα Πέτρινα Χρόνια» του Παντελή Βούλγαρη και σκηνές από την ταινία «Μέρες του ‘36» του Θόδωρου Αγγελόπουλου. 
Το φρούριο μετατράπηκε σε φυλακή για ποινικούς κρατούμενους κατά την περίοδο της Κρητικής Πολιτείας, όμως στην πορεία πλήθος κυνηγημένων για τα πολιτικά τους φρονήματα θα κατέληγαν στα μπουντρούμια του. Το 1903 έγκλειστος στα κελιά του Ιτζεδίν βρέθηκε επί 15 ημέρες ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Κατά την δικτατορία του Παγκάλου φυλακίστηκε εκεί μεγάλος αριθμός αντιφρονούντων ενώ αργότερα εκεί κρατήθηκε και ο ίδιος ο Πάγκαλος. Την περίοδο 1930-1931 τουλάχιστον 40 πολιτικοί κρατούμενοι φυλακίστηκαν στο Ιτζεδίν εξαιτίας του «Ιδιωνύμου», όμως αυτό που στιγμάτισε τις φυλακές Καλαμίου όπως μετονομάστηκαν οι φυλακές του Ιτζεδίν ήταν η περίοδος του Εμφυλίου και των μετεμφυλιακών χρόνων. Εκατοντάδες πολιτικοί κρατούμενοι βρέθηκαν πίσω από τα βαριά κάγκελά του και δεκάδες εκτελέστηκαν- οι περισσότεροι αγωνιστές του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ.
Απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης, λιγοστό μουχλιασμένο φαγητό, σκοτεινοί χώροι κράτησης, αλυσοδεμένοι κρατούμενοι και ανύπαρκτοι χώρους υγιεινής έκαναν το Ιτζεδίν να μείνει στην συλλογική μνήμη ως κολαστήριο. Παρ’ όλ’ αυτά, αξιοσημείωτη είναι η πολιτιστική δράση που ανέπτυξαν οι πολιτικοί κρατούμενοι με μεταφράσεις ιδεολογικών έργων, θεατρικές παραστάσεις, εκμάθηση γραφής και ανάγνωσης στους αναλφάβητους κρατουμένους, συγγραφή μυθιστορημάτων και ποίησης. 
Η προσπάθεια ανάδειξης της βαριάς ιστορίας του Ιτζεδίν ξεκίνησε από τον γιο ενός πολιτικού κρατούμενου της δεκαετίας του ‘50, του Βελισσάριου Κοσσυβάκη, ο οποίος ξεκίνησε να αναζητεί στοιχεία για την αντιστασιακή δράση του πατέρα του, Ηρακλή. Πλέον οι απόγονοι των πολιτικών κρατουμένων του Ιτζεδίν απευθύνουν κάλεσμα σε όσους μπορούν να προσφέρουν προσωπικές μαρτυρίες, φωτογραφικό υλικό, ηχητικό, βίντεο, γράμματα, βιβλία, σημειώσεις, ποιήματα ή ότι άλλο, που να προέρχεται, τόσο από την περίοδο της κράτησής τους, όσο και από την μετέπειτα ζωή τους, να τα στείλουν στο e-mail: newstarcine@gmail.com.
