Αναζήτηση
Νέο επεισόδιο στη διεκδίκηση ενός από τα διασημότερα έργα του Πάμπλο Πικάσο, του «Ηθοποιού», που ανήκει στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, άνοιξε από τη στιγμή που οι κληρονόμοι της Αλις Λέφμαν άσκησαν έφεση στο ομοσπονδιακό δικαστήριο της Νέας Υόρκης. Με αυτήν αμφισβητούν την απόφαση που εξέδωσε κατώτερο δικαστήριο τον Φεβρουάριο, σύμφωνα με την οποία απορρίφθηκε το αίτημά τους για την επιστροφή τού έργου στην οικογένειά τους (με το επιχείρημα ότι ο πίνακας πωλήθηκε σε χαμηλότερη της αξίας του τιμή ενόψει του κινδύνου που αντιμετώπιζαν οι ιδιοκτήτες του εξαιτίας των ναζιστικών διώξεων).
Το ιδιαιτέρως σημαντικό έργο της Ροζ Περιόδου (δημιουργία 1904-5) αρχικά ανήκε στον Γερμανοεβραίο Πολ Λέφμαν, ο οποίος και τον πούλησε το 1938 στην Ιταλία προς 13.200 στερλίνες, τιμή όντως χαμηλότερη από εκείνη της αγοράς. Με τα χρήματα που εισέπραξε κατάφερε τόσο αυτός όσο και η σύζυγός του Αλις να διαφύγουν από την Ιταλία αφού είχαν ήδη εγκαταλείψει τη Γερμανία. Ο πίνακας βρέθηκε στη συνέχεια σε γκαλερί της Νέας Υόρκης, απ’ όπου τον αγόρασε το 1941 η αμερικανίδα συλλέκτρια Θέλμα Κράισλερ Φόι, για να τον δωρίσει τελικά το 1952 στο Μητροπολιτικό Μουσείο.
Η απόφαση του ομοσπονδιακού δικαστηρίου θεωρείται ιδιαιτέρως σημαντική καθώς θα δημιουργήσει προηγούμενο και ενδέχεται να επηρεάσει όλους όσοι διεκδικούν την επιστροφή έργων τέχνης τα οποία ανήκαν στην οικογένειά τους και πωλήθηκαν ώστε να αποκτήσουν ρευστό και να μπορέσουν να διαφύγουν από τις διώξεις των Ναζί. Η δικαστής στην απόφασή της τον Φεβρουάριο υποστηρίζει πως η συγκεκριμένη περίπτωση δεν έχει τις απαραίτητες αποδείξεις για να στηριχθεί ούτε βάσει του ιταλικού νόμου ούτε του ισχύοντος στη Νέα Υόρκη. Και παρά την παραδοχή περί «οικονομικής πίεσης κατά τη διάρκεια των αναμφισβήτητα τρομακτικών περιστάσεων που δημιουργήθηκαν από τα ναζιστικά και φασιστικά καθεστώτα», οι Λέφμανς είχαν τον χρόνο να διαπραγματευτούν την πώληση του έργου σε καλύτερη τιμή και εκτός των άλλων διέθεταν κι άλλα –ομολογουμένως μειωμένα –περιουσιακά στοιχεία.
Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΗΠΑ. Οι κληρονόμοι από την πλευρά τους υποστηρίζουν πως οι πρόγονοί τους είχαν να αντιμετωπίσουν το δίλημμα «πουλάτε ή αντιμετωπίζετε μια τραγική μοίρα» και πως ήταν θέμα επιβίωσης η πώληση του πίνακα. Εκτιμούν δε ότι η απόφαση είναι ασυμβίβαστη με την πολιτική των ΗΠΑ σχετικά, η οποία επεκτείνει το χρονικό όριο για τις αξιώσεις επιστροφής έργων τέχνης που συνδέονται με τις πράξεις των Ναζί.
Το Μητροπολιτικό Μουσείο υποστηρίζει ότι οι κληρονόμοι ζητούν από το δικαστήριο να επεκτείνει τον νόμο περί καταναγκασμού, γεγονός που θα ανατρέψει τα δικαιώματα εκείνων που αγόρασαν έργο τέχνης καλόπιστα. Οι Λέφμανς πούλησαν τον «Ηθοποιό» στην ελεύθερη αγορά το 1938 και δεν ζήτησαν την επιστροφή του μετά τον πόλεμο, όπως έκαναν με άλλα έργα. Και προσθέτουν ότι ουδέποτε ο συγκεκριμένος πίνακας βρέθηκε στα χέρια ναζιστών, όπως και ποτέ δεν διακινήθηκε με οποιονδήποτε παράνομο τρόπο.
